Sztuczka z pierścionkiem / The ring trick

Wersje reżyserskie, czyli wszystko, co twórca chciał przekazać widzowi, ale niekoniecznie w wersji kinowej czy w pierwszym wydaniu na VHS/CD/DVD. Czasem są to niewiele znaczące sceny, które usunięto, bo nic nie wnosiły do fabuły, a spowalniały niepotrzebnie tempo. Niekiedy, tak jak w przypadku "Godziny zemsty" (1999) Briana Helgelanda, otrzymujemy zupełnie inny film (polecam obejrzenie obydwu). Najczęściej jednak "wersja reżyserska" zawiera sceny, które z perspektywy widza wzbogacają relacje głównych bohaterów, wyjaśniają pewne wątki, odsłaniają kulisy wydarzeń, nadają nowe znaczenie. Tak też jest w przypadku wersji reżyserskiej "Leona Zawodowca" (1994) Luca Bessona. 

Director’s cut, that is: all the author of the movie wanted to tell the viewer, but not necessarily in the cinema or in the first VHS/CD/DVD relase. Sometimes these are not really meaningful scenes, that were deleted, because they did not develop the plot and only slowed down the pace of the action. Sometimes, as in case of Brian Helgeland’s „Payback” (1999), what we get is an entirely different movie (I recommend watching both). Most often, a „director’s cut” includes scenes that, from a viewer’s perspective, enrich relations between main characters, explain the plot, take us behind the scenes of certain events or give a new meaning. And that’s the story with Luc Besson’s „Leon the Professional: Directors’ Cut” (1994).  

Jak "Leon Zawodowiec" się kończy, wiedzą chyba wszyscy. [Kto jeszcze filmu nie widział - niech nie czyta dalej - tekst może się okazać spoilerem, więc wróćcie do niego obejrzawszy najpierw film.] Leonowi prawie udaje się wymknąć z policyjnej obławy. Prawie, do dopada go i rani śmiertelnie narkotyczny Norman Stansfield. Obaj giną chwilę później w eksplozji - Leon odbezpiecza jeden z granatów, które znajdują się na jego policyjnej kamizelce i wręcza gliniarzowi zawleczkę ze słowami "To od Matyldy". Na ucieczkę nie ma czasu…

How „Leon” ends, everyone knows, I guess. [Who hasn’t seen the movie – please, don’t read the post – it might turn out to be a spoiler, so come back after having seen the film.] Leon almost managers to escape the police chase. Almost, because he gets hunter down and lethally wounded by a drug-addict cop Norman Stansfield. They both die in an explosion – Leon arms one of the grenades strapped to his police vest and gives the pin to the cop with the words „This is from Mathilda”. There is no time to escape...

I właśnie ta scenę, w której Leon wręcza Stansfieldowi zawleczkę od granatu, ogląda się zupełnie inaczej mając za sobą wersję reżyserską. W rozszerzonym Leonie dodatkowych scen jest kilka. Należą do nich m.in. fragmenty poświęcone treningowi dziewczynki, która pragnie być, tak jak Leon, "sprzątaczem". W standardowej wersji nauka Matyldy jest przedstawiona skrótowo: dziewczynka "zdejmuje" polityka uprawiającego jogging w parku, trafiając go z karabinu na kule z farbą. Kolejne sceny zaś ukazują po prostu codzienne życie dwójki bohaterów: sprzątanie, posiłki z obowiązkową szklanką mleka, czyszczenie i obsługę broni, gimnastykę.

And exactly the scene, where Leon hands in a pin to Stansfield, is perceived in a different way if we have seen the director’s cut. In the extended „Leon”, there are several additional scenes. These include fragments devoted to training of the girl who also wanted to be a „cleaner” just like Leon. In the standard version of the movie, Mathilda’s education is shortened: the girl takes down a politician who jogs in a park, hitting him with a bullet with paint. Following scenes show us just an everyday life of the two protagonists: washing, meals with an obligatory glass of milk, cleaning and handling of the firearms, gymnastics.

Natomiast w wersji reżyserskiej zobaczymy nieco więcej i dzięki tym właśnie scenom robi się znacznie ciekawiej. Leon pokazuje Matyldzie, jak likwidować cele, czyli w skrócie: jak i gdzie strzelać, by zabić. Płatny zabójca wybiera jako "obiekt treningowy" dealera narkotykowego. Po sprawdzeniu mieszkania (z Berettą 92FS z tłumikiem i rewolwerem Smith & Wesson Model 586), Leon instruuje Matyldę, iż należy oddać dwa strzały: pierwszy obezwładniający w brzuch, drugi w klatkę piersiową - serce lub płuco, by ostatecznie zlikwidować cel - nigdy w twarz, by można było potwierdzić wykonanie zlecenia. Matylda, jak w przypadku treningu snajperskiego, używa kul z farbą, tym razem wystrzelonych z "czterdziestki-piątki" typu M1911 - również z tłumikiem.

Meanwhile, in the director’s cut, we shall see a little more and thanks to those scenes, it’s really getting a lot more interesting. Leon shows Mathilda, how to take targets down, or: where and how to shoot to kill. For a „target practice object", the assassin picks a drug-delaer. Having checked his flat (with a sound-suppressed Beretta 92FS and a Smith & Wesson Model 586 revolver), Leon instructs Mathilda that she needs to fire two shots – the first one to take out of order - in the abdomen, then in the chest – in the heart or lungs, as a final shot – never in the face so one can confirm the kill. Mathilda, just as in case of the sniper training, uses bullets with paint, this time fired from a „forty-five” M1911-type pistol, also sound-suppressed.

Link do klipu (nie mogłem wgrać go bezpośrednio):
Link to the clip (I couldn't upload it directly):
https://www.youtube.com/watch?v=bB21o35vTgs

Dziewczynka szkoli się również w technice wchodzenia do mieszkań. Właśnie z tą lekcją związana jest scena zmieniająca nieco perspektywę, z której ogląda się zakończenie filmu. Leon i Matylda trafiają na "nerwowego lokatora", także dealera, który zamiast spojrzeć przez judasz, woli wyjrzeć na korytarz przez kilkanaście dziur po kulach w drzwiach.

The girl is trained also in door breaching techniques. This part is connected with a scene that changes a bit the perspective from which we perceive the ending of the movie. Leon and Mathilda encounter a „jumpy tenant”, also a drug-dealer, who instad of looking through a peephole, prefers to check the corridor via bullet-holes in the door.

"Sztuczka z pierścionkiem" - nazwa efektowna, podobnie jak skutki jej zastosowania, a chodzi tak naprawdę o użycie mocniejszego argumentu niż nabój, czyli po prostu granatu, gdy „zaczyna robić się paskudnie”. 

„The ring trick” – the name as effective as the results of its use, and what it is really about is the use of an argument stronger than a bullet, meaning: a grenade – „when it gets ugly”. 

Scena ta jest także ciekawa z innego powodu. Leon w ostatniej chwili ratuje Matyldę przed gradem kul z broni dealera - rozpoznaje dźwięk odciągania zamka, przywołując odgłos podobny do tego jaki słyszał nie raz, sprawdzając broń po jej wyczyszczeniu - w krótkim ujęciu pojawia się włoski pistolet maszynowy Spectre M4 kal. 9x19mm - broń raczej egzotyczna i bardzo rzadko spotykana w filmach - najszybciej skojarzą ją pewnie ci, którzy grali w „Call of Duty Black Ops” (2010). Chociaż peem tak naprawdę nie powinien się w niej pojawić, skoro akcja gry rozgrywa się w latach 60-tych ubiegłego stulecia, a włoska broń została wyprodukowana dopiero w 1980. Spectre M4 miał swoją rolę w "Ja, robot" (2004, reż. Alex Proyas), gdzie stanowił bazę dla futurystycznej giwery.

There is one more interesting thing about the scene. Leon, in the last second, saves Mathilda from a volley of fire from the dealer’s gun – he recognizes the cocking sound, recalling a similar one he heard several times while checking his weapon after cleaning – in a short frame we can see an Italian submachine gun – a 9x19mm Specter M4 – a weapon rather exotic and rarely seen in movies – you’d rather know it from „Call of Duty: Black Ops” (2010). Although the firearm should not appear in it since the action takes place in the 1960s of the previous century and Italian gun was produced in 1980. The Spectre M4 had its role also in „I, Robot” (2004, directed by Alex Proyas) as a base for a futuristic gun.

Ale wracając do sztuczki z pierścionkiem... Mając w pamięci fragment z "nerwowym lokatorem”, możemy zupełnie inaczej odebrać końcówkę. Leon sięgnął po granat, bo „zrobiło się paskudnie”. Tak jak w przypadku zabarykadowanego w mieszkaniu i uzbrojonego w automat dealera, tak i w starciu ze Stansfieldem mógł sięgnąć tylko po to rozwiązanie. Co ciekawe, ujęcia ukazujące zawleczkę w obydwu scenach są niemal identyczne – nawiązanie jest więc bardziej niż oczywiste.

However, coming back to the ring trick... As we have the fragment with a „jumpy tenant” in our memory, we might see the ending in a different way. Leon used a grenade, because „it got ugly”. As in the case of the barricaded drug-dealer armed with an automatic weapon, Leon – facing Stansfield, could do this one thing only. What is interesting, the frames showing the pin are almost identical – so the reference is more than obvious.

Trudno powiedzieć, dlaczego „sztuczkę z pierścionkiem” usunięto z finalnej wersji. Według mnie ciekawie rozwija „zawodową” relację między Leonem a Matyldą. A być może chodziło właśnie o nieepatowanie za bardzo scenami, w której dziewczynka nabywa umiejętności zabójcy. Na szczęście wydano „wersję reżyserską” – i tę zdecydowanie wam polecam. Standardową też obejrzyjcie - by mieć porównanie. 

It’s hard to tell why „the ring trick” was removed from the final version. In my opinion, it develops the „professional” relation between Leon and Mathilda. And maybe that was the reason – not to show too many scenes where the girl learns the assassin’s skills. Luckily, we have the directors cut – and it is a highly recommended must-see. And the standard one – watch it for comparison purposes.